راهنمای نگهداری و مراقبت از ماهی قرمز

راهنمای نگهداری و مراقبت از ماهی قرمز

روزهای پایانی هر سال ماهی قرمز بازار داغی پیدا می کند. در همین روزها حرف و حدیث ها هم درباره ماهی قرمز داغ می شود.

برای بسیاری از مردم کشور ما که با حیوانات بیگانه هستند ماهی قرمز تنها حیوانی است که مهمان خانه هایشان می شود. بسیاری از کودکان ایرانی از طریق همین ماهی های قرمز سفره هفت سین، با دنیای حیوانات آشنا می شوند و بسیارند افرادی که به دلایل غیر منطقی و اشتباه با حیوانات مشکل دارند و از حیوانات فراری هستند ولی با ماهی قرمز کنار آمده اند.

ماهی قرمز، بومی ایران و از خانواده کپور ماهیان است و متوسط عمر آنها تا ۱۰ سال است. این ماهی در سنین لاروی رنگ ندارد و به مرور با رشدشان رنگ می گیرند. همچنین با اصلاح نژاد ماهی قرمز، گونه هایی مانند کله شیری و چشم تلسکوپی به وجود آمده اند.

راهنمای نگهداری و مراقبت از ماهی قرمز

ماهی های قرمز می توانند درون آکواریوم، حوضچه، استخر و منابع طبیعی آب شیرین به خوبی ادامه حیات دهند و حتی رشد کرده و در سال های آتی به مولد تبدیل شوند. به گفته کارشناسان با توجه به گونه این ماهی و طول عمر متوسط ۱۰ ساله آن و همچنین مقاومت نسبی آن می توان حتی در یک شرایط تقریبا مناسب از مرگ آنها جلوگیری کرد و امکان ادامه حیاتشان را فراهم آورد.

بهتر است فراموش نکنیم که اگر ماهی های زینتی بیماری زا نیستند، از حق مسلم آنها برای زندگی مثل سایر موجودات زنده غافل نشویم. یادمان باشد شیشه عمر ماهی ها دشت ماست، از آنها خوب نگهداری کنیم و اگر نمی توانیم، از ضیافت مرگ چشم پوشی کنیم.

همان طور که از دکه های گل فروشی گرفته تا بقالی ها، بساط فروش ماهی برپاست، رسانه ها هم از تلویزیون و رادیو تا روزنامه ها و مجلات سعی در آگاه کردن مردم در این باره دارند.

البته با همه این حرف و حدیث ها باز هم تکلیف معلوم نیست. گاهی می گویند از فروشندگان آکواریوم بخرید، گاهی می گویند از میادین میوه و تره بار، زمانی هم هشدار می دهند که ماهی ها بیماری زا هستند و اصلا نخرید! چه کسی درست می گوید؟

سازمان دامپزشکی به عنوان تنها مرجع کنترل بهداشتی ماهی های قرمز در کشور، مراکزی را جهت فروش این گونه ماهیان تحت نظارت بهداشتی قرار داده که مراکز مذکور با پلاکارد و مجوز آرم دار ممهور به مهر این اداره کل مشخص شده اند.

به دلیل عدم رعایت شرایط بهداشتی در زمان عرضه در مراکز غیر مجاز ( از نظر فیزیکی و شیمیایی آب، تحمیل استرس به ماهی، عدم تعویض مناسب آب، عدم دفن بهداشتی پساب خروجی و ماهیان مرده و… ) باعث گسترش مخاطرات بهداشتی انسانی، زیست محیطی، افزایش تلفات ماهی و امکان بروز بیماری مشترک بین ماهیان زینتی و انسان می شود. به همین دلیل امکان کنترل این ماهیان در صورت بروز بیماری به دلیل نبود هرگونه سابقه و امکان ردیابی محصول، نبود گواهی بهداشتی این ماهیان و عدم حمل و نقل بهداشتی آنها وجود ندارد.

ماهی قرمز را فقط از مراکز مجاز بخرید.

به کلیه شهروندان ارجمند توصیه می گردد ماهی مورد نیاز جهت سفره هفت سین یا نگهداری در آکواریوم را زا این مراکز خریداری نمایید.

با توجه به این که تاکنون در کشور گزارشی مبنی بر بروز بیماری در انسان یا منشا ماهیان زینتی منتشر نشده است، لیکن احتمال بروز بیماری های پوستی از طریق تماس با ماهیان قرمز وجود دارد که می توان با اقدامات پیشگیرانه در اکثر موارد از بروز بیماری جلوگیری به عمل آورد.

یکی از بیماری هایی که به شدت هراس انگیز بوده بیماریی به نام « سل پوستی » است. این بیماری آنقدر ضعیف است که قابل انتقال از ماهی به ماهی هم نیست چه برسد به اینکه از ماهی به انسان منتقل شود.

بیماری های دیگری همچون ناراحتی های گوارشی می تواند از طریق آبزیان و خصوصا ماهی های تزیینی و آکواریومی به انسان منتقل شوند. لذا باید یکسری نکات بهداشتی را در برخورد با آنها رعایت کرد.

نکاتی در مورد نگهداری و تغذیه ماهی قرمز:

  • سعی کنید از ظروف نگهداری بزرگ با دهانه بزرگ استفاده کنید. این کار باعث اکسیژن رسانی بهتر به آب و دیرتر آلوده شدن آب بسته به تعداد ماهی نیز می شود.
  • آب تعویضی باید به منظور آزاد شدن کلر و یکسان شدن دما با محیط ( هم دمایی ) ۲۴ ساعت قبل در همان محیط نگهداری شده باشد.
  • در نگهداری طولانی مدت ماهیان قرمز مثلا در خانه و کنار سفره های هفت سین مقدار آب مورد نیاز هر قطعه ماهی انگشت قد حداقل یک لیتر منظور شود.
  • در موقع تعویض آب و هر وقت دیگری و به هر نحو از وارد کردن استرس به ماهی ها خودداری کنید.
  • دمای ۱۰ تا ۲۵ درجه دمای مناسبی است ولی تغییرات شدید دمایی بر سلامت ماهی ها اثر گذار بوده در صورتی که تغییرات تدریجی این طور نیست.
  • به هیچ عنوان نباید ماهی در نور مستقیم خورشید قرار گیرد ولی تغییرات روز و شب باید محسوس باشد.
  • از ماسه های رنگ شده و مصنوعی به هیچ عنوان استفاده نشود.
  • نگاه کردن به رفتار ماهی ها علاوه بر این که لذت بخش بوده باعث پی بردن به مشکلات رفتاری احتمالی آنها نیز می شود که در این صورت می توانید از دکتر دامپزشک کمک بگیرید.
  • در نگهداری ماهی قرمز سطح آب دارای اهمیت بیشتری نسبت به حجم آب می باشد تا اکسیژن مورد نیاز ماهی در آب حل شود.
  • دستکاری ماهی باعث آسیب دیدن پوشش سطحی ماهی شده و ماهی را نسبت به باکتری ها و انگل های آب، حساس و آسیب پذیر می سازد.
  • بهترین غذای ماهی قرمز برای افراد مبتدی غذای ماهی گلدفیش ( Goldfish )  است که از ماهی فروشی ها قابل تهیه می باشد. مصرف بیش از حد غذا و باقی ماندن آن در محیط زندگی ماهی باعث اسیدی شدن آب ( PH منفی ) و نهایتا تاثیر منفی بر سلامت ماهی ها است.
  • ماهی قرمز بایستی با غذاهای کم پروتیین و سرشار از کربوهیدرات تغذیه شود و بهتر است که غذا در سطح آب شناور بماند. به این ماهی بایستی دوبار در روز غذا داد و غذادهی بیش از حد باعث انباشته شدن مواد آلی و دفعی و در نتیجه مسموم شدن ماهی خواهد شد.
  • نگهداری مناسب غذاهای ماهیان زینتی در جاهای خشک، خنک و تاریک در ظروف کاملا در بسته و با رعایت تاریخ مصرف
  • شستشوی دوره ای آکواریوم ها و ضدعفونی و گندزدایی آنها با محلول های نمک طعام ۳درصد، ترکیبات آمونیوم ۴ تایی به مقدار ۰/۱ – ۱ گرم در لیتر آب به مدت ۱۰ – ۱۵ دقیقه و یا ترکیبات یده به مقدار ۲۰۰ میلی گرم در ۱ لیتر آب به مدت ده ثانیه ( مواد برای ضدعفونی آکواریوم بوده و برای ماهی خطرناک است لذا در هنگام ضدعفونی طروف، ماهی به ظروف دیگر منتقل شود. )
  • استفاده از دستکش خصوصا برای افراد حساس و دارای سوابق آلرژی، شستشوی کامل دست ها با آب و صابون بعد از هر بار دست زدن به آب یا ماهیان زینتی
  • جلوگیری از دست زدن ( به ویژه کودکان ) به ماهیان و آموزش بهداشت فردی به آنها و عدم دستمالی چشم، صورت و دهان بعد از کار با آکواریوم یا ظرف نگهداری ماهی
  • رعایت حداقل دو هفته قرنطینه برای ماهیان جدید الورود در یک آکواریوم یا طرف جداگانه
  • جداسازی و نگهداری تمامی ماهیان دارای وضعیت غیر طبیعی یا بیمار از سایر ماهیان تا زمان حصول اطمینان از سلامتی آنها
  • مراجعه به دامپزشک در صورت بروز هر نوع علایم و ناراحتی در ماهیان آکواریومی
  • مراجعه به پزشک در صورت بروز هر نوع علایم و ناراحتی های پوستی
  • آب مورد استفاده بدین منظور باید بهداشتی بوده و در مورد آب های شرب شبکه آبرسانی شهری باید کلرزدایی و یا جهت تعادل گازها و خروج کار قبل از مصرف، حداقل ۴۸ ساعت در ظروف دهان گشاد نگهداری و ذخیره گردد.

راهنمای نگهداری و مراقبت از ماهی قرمز

مشکلات، آفت ها و بیماری ها

وقتی فلس های ماهی در اثر حادثه یا جراحت کنده می شوند، قبل از اینکه ترمیم صورت گیرد بیماری قارچ سفید رخ می دهد. زمانی که قارچ ها به نواحی سرپوش آبشش ها می رسند و در تنفس وقفه ایجاد می کنند باعث مرگ می شوند. ماهیان مبتلا را باید جدا کرد زیرا که بیماری به شدت واگیردار است. درمان به صورت به کار بردن حمام نمک ( کلرید سدیم ) است و ماهی به محلول سالین برای مدت ۱۵ – ۲۰ دقیقه در روز منتقل می شود. یا اینکه به جای آن می توان ماهی را به یک تشت شامل ۵ قطره از محلول ۲% مرکور کوروم به ازای ۵ لیتر آب برای مدت ۳ ساعت در روز انتقال داد.

بیماری شدیدا واگیردار و کشنده دیگر بیماری لکه سفید نام دارد که توسط یک انگل پروتوزوا ایجاد می شود. گونه های فلس دار ( دارای فلس قابل مشاهده ) را باید در یک مخزن بودن گیاه جدا ساخته و سعی کرد که انگل توسط رنگ دار کردن آب با متیلن بلو به مدت ۸ – ۱۰ روز کشته شود. همچنین با مرکورکروم هم موثر است.

بسیاری از بیماری های ماهی به علت فقر تغذیه، تجمع بیش از حد آب کثیف و تغییرات دما است. فضله دنباله دار ( آویزان ) دلالت بر یبوست دارد که اغلب اوقات در نتیجه تغذیه ای که منحصر به غذای خشک است ایجاد می شود. اضافه کردن غذای تازه و برگهای سبز و همچنین دادن شربت های تقویتی و نیز چنانچه آب سرد است افزایش دما به ۱۶ – ۱۸ درجه موثر است. درمان پوسیدگی باله ها و دم هم زمانی امکان پذیر است که شرایط و وضعیت زندگی اصلاح گردد. درمان با حمام نمک نیز اغلب اوقات مفید است.

عدم تعادل ممکن است به علت نقص در بادکنک شنا باشد که درمانی ندارد ولی یبوست، سو هاضمه، تغییرات دما همه با علامت از دست دادن تعادل همراه است که با درمان یبوست جابجا کردن ماهی به آب کم عمق برای چندین روز یا ثابت نگه داشتن دمای محیط قابل برگشت است.

بی رنگ شدن یا کم رنگ شدن رنگ بدن ممکن است اولین نشانه کسالت و یا ناشی از وجود کلر در آب باشد. نوزادان ماهی تا ۸ – ۱۲ ماهگی رنگ بالغین را به خود نمی گیرند و در بعضی از آن ها نیز هیچ وقت رنگ خوبی ظهور نمی کند.

چک لیست تشخیص عفونت های معمول گلدفیش ها

باکتریایی

پوسیدگی باله: منشعب شدن و کاهش یا نابودی کامل باله ها از علایم ظاهری می باشند. همچنین سرخ شدگی هایی در باله ها دیده می شود.

قارچ زدگی: وجود بخش های سفیدی در اطراف دهان، چشم ها یا نقاط مختلف بدن

جراحات: آسیب بدنی به صورت زخم فرو رفته سرخ بر بدن

انگلی

لکه سفید: خال های ریز و مانند غبار سفید رنگ به ویژه قابل رویت بر باله ها

فلوک های آبششی: اغلب غبر قابل رویت اما نفس نفس زدن و حرکات ناگهانی مفرط دلیل بر حمل آن ها توسط ماهی است.

شپشک ماهی: جانداری کوچک و گرد و در حدود سر سوزن. اغلب شفاف و متصل به بدن ماهی

انگل های فلوکی و پروتوزوآیی میکروسکوپی: پوست لزج و سفید. وجود لایه سفیدی بر روی عدسی چشم

 

محصولات سایت در زمینه شیلات

[product-catalogue id=’6′]

حتما ببینید

کتاب میوه انار، داشت، برداشت و نگهداری

کتاب میوه انار داشت، برداشت و نگهداری

انار نیز مانند بسیاری از میوه ها بومی ایران بوده و بنا به شواهد تاریخی …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *